Jest jednym z najbardziej rozpoznawanych polskich produktów. Nie każdy pewnie wie, że ceramikę w Bolesławcu produkują trzy zakłady, a wzorów dekoracji i fasonów są tysiące.
Miałam okazję spędzić kilka dni w Bolesławcu i zobaczyć z bliska, jak powstaje tamtejsza ceramika. Nie pozostaje mi zatem nic innego, jak pokazać Wam trochę z tego, co sama widziałam i napisać kilka słów o tym, kto produkuje słynną na cały świat ceramikę.
Zacznę od uporządkowania pewnej kwestii. W Bolesławcu ceramikę produkują trzy zakłady: Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego “Ceramika Artystyczna”, Zakłady Ceramiczne „Bolesławiec” (Sp. z o.o.) oraz najmłodsza i najmniejsza Fabryka Naczyń Kamionkowych “Manufaktura” Sp. J. Smoleński & Zwierz. Wszystkie fabryki wytwarzają swoje produkty z naturalnych glin, które po wypale mają kolor kremowy, a pochodzą głównie z okolic miasta.
Proces produkcyjny zaczyna się od formowania kształtów naczyń, co odbywa się głównie przy użyciu form gipsowych (które są w stanie przetrwać zrobienie około 150 naczyń, gdy ceramik jest dobry i dba o formy – nawet 200).
Ceramika Artystyczna
Forma do uszek – Zakłady Ceramiczne “Bolesławiec”
Kolejnym etapem jest czyszczenie naczyń ze zbędnych fragmentów masy, jak np. szwy po formach.
Manufaktura
Do części naczyń dokleja się ucha, uchwyty. Tak przygotowane poddawane są procesowi suszenia, w wyniku którego odparowuje część wody. Po suszeniu naczynia są wypalane po raz pierwszy, czego efektem jest biskwit. Woda wyparowuje wówczas całkowicie, wyrób nieco się kurczy, nabiera lekko różowego odcienia. Tak przygotowane naczynia można już zdobić.
Ceramika Artystyczna
Zakłady Ceramiczne “Bolesławiec”
Ceramika Artystyczna
W Bolesławcu robi się to ręcznie farbami podszkliwnymi w bardzo różnych kolorach, jednak przeważa kobalt, tak charakterystyczny dla tamtejszej ceramiki. Produkty dekorowane są przeważnie przy pomocy stempelków, wykonanych z gąbki. Czasem są to tylko stempelki, czasem stempelki i ręczna malatura, a czasem cała dekoracja malowana jest ręcznie. Zobaczcie film:
Kobalt przed wypałem jest fioletowy. Chyba jednak ładniejszy jest docelowy kolor. 😉
Ceramika Artystyczna
Gdy proces dekorowania zostanie zakończony, produkt zanurza się w szkliwie, którego cienka powłoka niemal całkowicie zakrywa dekorację.
Zakłady Ceramiczne “Bolesławiec”
Naczynia trafiają do pieca, gdzie wypalane są w temperaturze powyżej 1200 stopni C, co trwa kilkanaście godzin. Szkliwo staje się przezroczyste niczym szkło. Produkt staje się odporny na uszkodzenia. Warto dodać, że naczynia z bolesławieckiej ceramiki można myć w zmywarce, używać w piekarniku i mikrofali.
Manufaktura
Większość produkcji trzech zakładów z Bolesławca jest eksportowana – głównie do Japonii, Korei Południowej, Stanów Zjednoczonych. Fabryki nie nadążają z produkcją, a na potrzeby zagranicznych klientów powstają specjalne serie naczyń, dostosowane do ich kuchni, zwyczajów, upodobań, jak np. zestawy do sushi. Zresztą we wszystkich trzech zakładach wciąż trwają prace nad nowymi fasonami naczyń i bibelotów oraz nad nowymi dekoracjami, których są obecnie tysiące.
No to jeszcze co nieco o nazwiskach. W Ceramice Artystycznej przez lata projektantem form był Bronisław Wolanin i nadal w sprzedaży są zaprojektowane przez niego przedmioty. Obecnie formy projektuje Mariusz Ochocki. Za dekoracje odpowiadają Maria Starzyk i Teresa Liana.
W Manufakturze głównym projektantem form i dekoracji jest Magda Gazur, jednak firma ma na koncie także naczynia projektu Doroty Koziary, której seria Renesans zdobyła nagrodę Must Have. W sprzedaży jest też komplet śniadaniowy projektu Oskara Zięty.
W Zakładach Ceramiki Bolesławiec formy projektują Janina Bany-Kozłowska i Barbara Kozłowska-Trojnar. Dekoracje projektuje 10-osobowy zespół projektantek.
Kolekcja, inspirowana wzorami tkanin z lat 60. projektu Magdy Gazur
Manufaktura
Kolekcja Renesans projektu Doroty Koziary
Manufaktura
Wzorów jest tyle, że nie sposób ich tutaj pokazać. Zajrzyjcie na strony firm, podlinkowane na górze tekstu, na profile w mediach społecznościowych. W dniach 16-20 sierpnia tego roku odbędzie się 23. Bolesławieckie Święto Ceramiki, podczas którego można zobaczyć produkty 100 producentów ceramiki i coś niecoś kupić. Jeśli będziecie w pobliżu, warto wpaść.